De ortolaan.

De periode in het voorjaar van 2014 heb ik samen met Frans van Boxtel een hut onderhouden, in Reusel nabij Torenbroek, op een open akkerland. Bij de hut hebben we o.a. de tapuit, geelgorzen, piepers en kwikstaarten kunnen fotograferen. Eind mei komt dan de grootste verrassing voorbij: de ortolaan! Volgens enkele fervente vogelaars uit de Kempen was dit de eerste zingende ortolaan in 30 jaar!, en misschien wel de laatste? want het gaat bijzonder slecht met de ortolaan en hij wordt, voor wat betreft Nederland, met uitsterven bedreigd. Jaarlijks worden de waarnemingen minder en zijn zelfs gedaald naar slechts enkele aantallen die soms nog op telposten, overvliegend worden vastgesteld.

Over het voorkomen als broedvogel in de Kempen is het volgende bekend; Het bekendste broedgebied van ortolanen uit het verleden was Vossenbussel tussen Hoogeloon en Casteren, maar ook dichter bij Hapert, in Wagenbroeken aan de Burgemeester van Woenseldreef, zaten ortolanen. In 1975 werden er in deze 2 gebieden 8 tot 11 territoria geteld. In 1976 was het broedgebied aan de Burgemeester van Woenseldreef, door de aanleg van een sportpark, geheel verdwenen. In de Vossenbussel werden in 1976 en 1977 nog 4 zangposten geteld. In 1978 was het aantal zangposten gedaald naar 2 en in 1980 was ook het gebied aan de Vossenbussel geheel verlaten door de ortolanen. Na 1980 zijn er alleen nog broedgevallen bekend van de ortolaan aan de Bruggerhuizen bij de Achelse kluis. Dit was in 1983 en het betrof nog twee koppeltjes. Daarna is de ortolaan als broedvogel in de Brabantse Kempen totaal verdwenen.

Een reden van de verdwijning van de ortolaan is dus het verloren gaan van broedgebieden. De ortolaan houdt van een kleinschalig landschap, dat door de schaalvergroting en homogenisering van de landbouw aan het verdwijnen is. Maar er is nog een tweede, misschien wel net zo'n belangrijke, reden dat onze en ook de Belgische ortolanen hier verdwijnen en dat is de illegale vangst van ortolanen in Frankrijk en dan speciaal in het departement Les Landes. Geloof het of niet maar in Les Landes bestaat een oude traditie om het eten van deze vogels en staan ze zelfs in enkele restaurants nog op de menukaart.  Naar mijn mening moet er door de Europese Unie een manier worden gevonden om naleving van de gestelde regels in de toekomst te waarborgen.